Denk je er steeds weer over na om ontslag te nemen en voor jezelf te beginnen als zzp’er? Je bent niet de enige!
Zelfstandig ondernemers zijn een groot deel van de werkende bevolking. In 2019 was 15% van de werkende bevolking in Nederland eigen baas. Dat is bijna dubbel zoveel als het Europees gemiddelde van 7,7% voor datzelfde jaar.
Per sector zijn er grote verschillen in het jaarinkomen. Gemiddeld verdienden zzp’ers in 2019 een jaarinkomen van € 40.000. Voor de directeur grootaandeelhouder (dga) van een bv zonder personeel lag dat bedrag hoger met gemiddeld €68.400. Geen wonder, want voor een dga geldt een minimum jaarsalaris van € 45.000.
Toch is fulltime freelancen niet voor iedereen de beste keus. Hier zijn 5 belangrijke vragen om beantwoorden voordat je voor jezelf begint:
1. Kun je je een langzame start veroorloven?
In je eerste jaar als ondernemer heb je een flinke to do-lijst. Dit zijn taken waar de meeste ondernemers mee bezig zijn voordat je hun eerste betalende klant hebben:
- website maken
- diensten promoten
- online netwerken
- online naar opdrachten zoeken
- pitchen bij nieuwe klanten
Dat is allemaal tijd waar je niet voor betaald krijgt. Dus hoe betaal je je rekeningen in de tijd dat je je bedrijf opbouwt?
Spaargeld. En wel voldoende spaargeld om 3 maanden (of meer) van te kunnen leven terwijl je opdrachten binnenhaalt.
Het klinkt misschien als een groot bedrag. Toch helpt financiële buffer om geen slechtbetaalde opdrachten aan te nemen. Als je je bedrijf begint met opdrachten waar veel tijd in gaat zitten voor weinig geld, heb je een burn-out voordat je je bedrijf serieus hebt kunnen opbouwen.
Heb je geen spaargeld? Je kunt je bedrijf ook opbouwen naast je baan in loondienst of zelfs met een ww-uitkering. Zo heb je financiële zekerheid terwijl je het papierwerk doet en een reputatie bij je klanten opbouwt. Je voorkomt zo ook dat je beslissingen neemt onder financiële druk.
2. Heb je een langetermijn-plan?
Als je voor jezelf begint, ben je zelf verantwoordelijk voor al je kosten. Dus ook voor dingen die werkgevers voor hun werknemers regelen, zoals apparatuur, belastingen, ziektekosten, bedrijfsverzekeringen en vakantiedagen.
Zorg dus dat je:
- al je rekeningen kunt betalen
- je financiële doelen kunt halen
Mijn advies is om eerst je kosten en uitgaven te berekenen. Daarmee kun je dan berekenen hoe hoog je uurtarieven moeten zijn om voldoende inkomen te hebben. Bedenk daarbij hoeveel je vrij wilt kunnen uitgeven, hoeveel factureerbare uren je wilt werken en welke prijzen gangbaar zijn in je werkveld. Meer tips vind je in mijn eerdere artikel over het berekenen van je uurtarieven als freelancer.
Kom je op een hoog uurtarief uit, kijk dan of je op terugkerende kosten kunt besparen.
3. Werk je graag met andere mensen?
Geen baas, geen kantoorroddel, geen forenzen. Freelancen klinkt ideaal voor introverte mensen, toch? Nou, niet helemaal.
Als je zzp’er wilt worden, omdat je niet voor een baas wilt werken, slecht samenwerkt of niet van confrontaties houdt, denk dan nog even goed na:
- Zzp’ers hebben geen baas. Ze hebben meerdere bazen. Je rapporteert als zzp’er aan iedere klant of opdrachtgever voor wie je werkt.
- Een band met je klanten is nodig voor succes. Er zijn verschillende manieren om nieuwe opdrachten te krijgen, maar de meest succesvolle is via je netwerk. Je kunt je netwerk opbouwen op netwerkevenementen, op LinkedIn of via deze andere netwerkopties. Voor mij zijn aanbevelingen van klanten en andere zzp’ers mijn beste manier om nieuwe opdrachten te krijgen.
- Zzp’ers managen een project van begin tot einde. Je presenteert dus regelmatig voor nieuwe klanten, houdt je elevator pitch, bereidt verkoopgesprekken voor of onderhandelt over het verhogen van je uurtarieven. Allemaal werk werk waarbij goed contact met andere mensen centraal staat. Als je alleen met je taken bezig wilt zijn, past freelancen misschien niet bij je.
Als dat allemaal een nachtmerrie voor je is, betekent dat niet dat je niet voor jezelf kunt beginnen. Het kan wel een goede reden zijn om voorzichtig te zijn en je baan in loondienst voorlopig te houden. Kijk ook welke taken je aan anderen kunt delegeren.
Tip: je hoeft het niet allemaal zelf te doen. Om te beginnen zijn er verschillende online tools voor zzp’ers waarmee je taken kunt automatiseren. Als je inkomen eenmaal stabiel is, kun je ook taken uitbesteden waar je zelf niet goed in bent.
4. Heb je voldoende ervaring om als zzp’er te werken?
Als zelfstandig ondernemer maak je jezelf verantwoordelijk. Dus als een klant je vraagt voor een project, dan moet je ook wel kunnen leveren.
Elke zzp’er kent momenten van zelftwijfel. Dat hoort erbij, zeker als je net begint. Maar hoe schat je nou zelf objectief in hoe nuttig je kennis en ervaring zijn?
- Lees vacatures voor vergelijkbare banen. Misschien schat je jezelf in als beginnend ontwerper of ervaren copywriter. Zoek naar zulke vacatures en bekijk welke vaardigheden, kwalificaties en verantwoordelijkheden bedrijven daarbij verwachten. Elke opdrachtgever is anders, maar je krijgt zo wel een grove indruk van waar je staat.
- Bekijk websites en portfolio’s van andere zzp’ers. Zoek andere zzp’ers die ongeveer hetzelfde doen als jij en bekijk hun portfolio websites en prijzenpagina’s. Wees niet te hard voor jezelf, iedere ondernemer heeft iets eigens te bieden. Krijg je de indruk dat anderen werk doen dat voor jou onmogelijk is, dan is het misschien beter om nog wat meer ervaring op te doen.
Ook als je besluit nog een tijdje in loondienst te blijven, geef niet op! Zoek in of naast je werk naar mogelijkheden om meer te leren en kijk over 6 maanden nog een keer. Volg opleidingen bij je baas, lees al het nieuws uit je vakgebied of haal een certificaat voor een online cursus.
5. Kun je werk en sociaal scheiden?
Als ondernemer is het belangrijk om een duidelijke scheiding te maken tussen zakelijke belangen en persoonlijke gevoelens. Dat is soms best lastig! Samenwerken met een klant vraagt om vertrouwen van beide kanten en als dat vertrouwen gebroken wordt, is het moeilijk om niet persoonlijk te nemen.
Werknemers kunnen vaak de schuld op anderen schuiven met zinnen als“De baas zegt dat het zo moet.” of “Ik wil met je werken, maar ik krijg geen budget.” Als zzp’er heb je die optie niet. Je moet bereid zijn om zelf verantwoordelijkheid te nemen. Dat betekent bijvoorbeeld dat je het ongemakkelijke gesprek opent waarom een rekening nog niet is betaald, dat je een oude vertrouwde klant vertelt dat je je tarieven verhoogt of dat je negatieve feedback krijgt over je werk.
Een degelijk contract voor de samenwerking beschermt jou en je klant door de voorwaarden vast te leggen. Het lastige is om als het nodig is je poot stijf te houden over het naleven van dat contract. Zonder dat je daar vervelend bij voelt.
Weet waar je aan begint, zodat je van je bedrijf kunt genieten
We hebben allemaal goede redenen om voor onszelf te beginnen. Flexibele werktijden, meer tijd voor familie, meer variatie in je werk of meer verdienen. Maar werken als zzp’er is meer dan een baan. Je kiest ervoor om een klein bedrijf te leiden, met alles wat daarbij hoort. Het dus belangrijk om vooraf goed te weten waar je aan begint. Zo kun je ook echt van je nieuwe avontuur genieten!